Powoli rusza rozliczenie z brutalną historią
Po raz pierwszy od czasów dyktatury wojskowej w Brazylii, były oficer (pułkownik Sebastião „Curió” de Moura) odpowie za zbrodnie dokonane w czasie dwudziestu lat dyktatury wojskowej.
Sebastião Curió został oskarżony o wydanie polecenia porwania i torturowania pięciu partyzantów w latach siedemdziesiątych. Ciała pięciu torturowanych partyzantów do dzisiaj nie zostały odnalezione. Dowodził również oddziałem militarnym mającym zlikwidować lewicową partyzantkę Araguaia (port. Guerrilha do Araguaia). Partyzantka ta działała głównie w latach 1966-1974 i została stworzona przez członków Brazylijskiej Partii Komunistycznej. Jej celem bylo doprowadzenie do komunistycznej rewolucji na obszarach wiejskich i walka z dyktaturą. Oddziały rządowe brutalnie stłumiły powstanie Araguaia w latach 1972 i 1974.
Członkowie Partii Komunistycznej, którzy należeli do partyzantki zamieszkiwali regiony przy rzece Araguaia, w stanach Pará, Maranhão i Tocantins. Aby nie budzić podejrzeń, mieszali się z lokalnymi mieszkańcami pracując jako rolnicy, farmaceuci, nauczyciele i handlarze. Oddziały rządowe wpadły na trop partyzantki i zaatakowały w kwietniu 1972 roku. Walki przyniosły straty w ludziach – zginęło76 partyzantów. Wielu ciał nigdy nie odnaleziono – i prawdopodobnie nigdy już nie zostaną zidentyfikowane. Od lat 80. rodziny zaginionych walczą w sądzie o prawo do dokumentów zawierających informacje o miejscu pochowania ciał ich najbliższych. Dawni wojskowi negują istnienie jakichkolwiek dowodów pisemnych.
Do tej pory byłych oficerów wojskowych obejmowała amnestia za zbrodnie dokonane podczas rządów junty w latach 1964-1985. Prokuratorzy nie zgadzają się, aby prawo działało wstecz, szczególnie, że ciała nigdy nie zostały odnalezione. Prawo o amnestii zostało uchwalone w 1979 roku, przed powrotem do rządów demokratycznych.
W listopadzie ubiegłego roku prezydent Dilma Rousseff podpisała ustawę o utworzeniu Komisji Prawdy w celu zbadania wszystkich przypadków złamania praw człowieka, również w okresie rządów wojskowych. Mimo że dyktatura brazylijska należała do mniej represyjnych rządów w porównaniu z takimi krajami jak Chile czy Argentyna, podczas dwudziestu lat z polecenia oficerów wojskowych w Brazylii zostało zamordowanych ponad 400 osób.
Brazylia najdłużej ze wszystkich państw latynoamerykańskich zwlekała z decyzją o rozliczeniu się z okresem dyktatury wojskowej. Światowe organizacje, takie jak Human Rights Watch, uznały tę decyzję za przełomowy moment w polityce Brazylii.
Agata Błoch
————————————————————————-
Bibliografia:
Uol Educação