Cukier i czekolada – parte 2
Zapraszamy do drugiej części artykułu o Viku Munizie – część pierwsza tu.
Tworzenie iluzji
W 1988r. Vik Muniz wpadł na pomysł tworzenia iluzji. Powstało motto artysty: Seeing is Believing (Widzieć znaczy Wierzyć). Od tego czasu stara się używać zaskakujących materiałów w taki sposób, że na pierwszy rzut oka obraz nie odkrywa swojej niezwykłej natury, lecz zdaje się być namalowany, naszkicowany, czy też wykonany na komputerze. Dopiero po podejściu do obrazu zdajemy sobie sprawę z tego, że użyty materiał znacznie odbiega od naszych pierwotnych oczekiwań. Okazuje się, że to, co braliśmy za szkic, jest obrazem ułożonym ze szpilek (seria Włóczędzy i Poduszki, 2000r.) czy z plastikowych zabawek (seria Rebus, 2003r.).
W 2001 r. powstał niezwykle ciekawy projekt polegający na tworzeniu sztucznych chmur. Vik Muniz użył nieba jako sztalugi, a narzędziem do tworzenia obrazów był… samolot. Wydarzenie zostało zrealizowane na niebie nad Manhattanem, a następnie także nad innymi miastami. Artysta chciał zaskoczyć zwykłych ludzi, którzy, wyglądając przez okno, mogli się natknąć na sztuczną chmurę. W ten sposób sztuka sama „przyszła” do mieszkańców Manhattanu. Muzeum Sztuki w Miami opisało to następująco: „Rysując chmurę tam, gdzie spodziewamy się zobaczyć prawdziwą chmurę, Muniz podkreśla różnicę między obiektem a obrazem obiektu.”
Inspiracje
Tworzenie obrazów z niewielkich przedmiotów: zabawek, szpilek, plastikowych żołnierzyków, nie jest pomysłem nowatorskim. Pomysł ten pojawił się już w okresie manieryzmu, kiedy to Giuseppe Arcimboldo (1527-1593) tworzył portrety skomponowane z owoców, kwiatów i warzyw. Z artystów bardziej współczesnych warto wymienić Jeana Dubuffeta (1901-1985), który stworzył serię sylwetek z motylich skrzydeł. Aby docenić tego rodzaju dzieła, trzeba zarówno spojrzeć z dystansu na całość, jak i zagubić się w szczególe oglądając obraz z bliska.
Vik Muniz stworzył liczne obrazy zainspirowane znanymi dziełami sztuki, będące ich ciekawymi kopiami stworzonymi przy użyciu nowatorskich technik. Być może, jak twierdzą krytycy, w ten sposób chce uaktualnić te dzieła i zmusić do spojrzenia na nie z innej perspektywy, włączając zaskoczenie (ze względu na zastosowany materiał) i element rozrywkowy (możemy odgadywać w jaki sposób obraz został stworzony).
Przykładem tego typu mogą być tworzone przez niego chmury (za pomocą waty w 1993, a następnie, co już zostało wspomniane, za pomocą samolotu), które zainspirowane zostały fotografiami Alfreda Stieglitza; wykorzystanie drutu pojawiło się już w autoportrecie Jeana Cocteau (w 1962); obrazy z kurzu nawiązują do fotografii Man Raya zatytułowanej Widok z samolotu, która tak naprawdę przedstawia taflę szkła pokrytą kurzem.
W 2002 roku powstała seria inspirowana Sztuką Ziemi, czyli działalnością artystyczną, która pojawiła się w latach 60. i miała na celu zastosowanie sztuki w środowisku naturalnym. Brazylijski artysta stworzył widoczne z lotu ptaka proste rysunki, uzyskane za pomocą wykopanych przez koparki szerokich rowów.
Reakcja publiczności
Dzieła Vika Muniza niezmiennie zaskakują publiczność. Wzbudzają zainteresowanie wszystkich grup wiekowych. Młodzież oraz dzieci są zafascynowane ciekawymi pomysłami artysty i użyciem niespotykanych w dziedzinie sztuki materiałów, podczas gdy dorosłą część odbiorców zachwycają interpretacje znanych dzieł sztuki. Jeśli ktoś chciałby przekonać się, czy rzeczywiście Vik Muniz zasługują na takie zainteresowanie, może odwiedzić wystawy z jego dziełami: we Francji (Collection Lambert, Avignon, otwarta do 13 maja br.) oraz w Hiszpanii (Centro de Arte Contemporaneo de Malaga, otwarta będzie od 7 września do 2 grudnia br).
Bibliografia:
1. Cameron Dan, Seeing is Disbelief, 06.2004 [16.11.2011]
2. Campany David [red.], Art and Photography. Phaidon Press 2003.
3. Geismar Haidy, 24.12.2006 [09.11.2011]
4. Herkenhoff Paulo, Vik, Aprazível Edições, Rio de Janeiro, 2009.
5. Jorge Eduardo, História(s) de Arte Segundo Vik, 11.04.2010 [11.11.2011]
6. Milazzo Richard, Vik Muniz: The Wrong Logician; Or, Cats and Dogs Fighting Like Clouds. Equivalence as Critical Aporia in the Work of Vik Muniz, 1993 [10.11.2011]
7. Muniz Vik, Reflex a Vik Muniz Primer, Aperture Foundation, New York 2006
8. Vasquez Pedro Afonso, Educando o Olhar, 11.04.2010 [11.11.2011]
Agata Bojanowska