Związki jednopłciowe à brasileira
Wygląda na to, że nie unikniemy ogólnopolskiej dyskusji o związkach partnerskich. Tymczasem, w Brazylii… W poniedziałek 27 czerwca sąd w Jacareí (stan São Paulo) uznał za małżeństwo związek Luiza André Rezende Sousy Moresi i José Sergio Sousy Moresi. Jest to pierwszy przypadek jednopłciowego małżeństwa w Brazylii. „Metryka ślubu była dla nas bardzo ważna” powiedział Luis André, działacz organizacji LGBT. „Choć już w ramach união estável* mieliśmy zagwarantowane praktycznie wszystkie prawa, to bardzo chcieliśmy sformalizować naszą sytuację. Teraz jesteśmy rodziną Souza Moresi”.
Istotnie, sądy poszczególnych stanów stopniowo dopuszczały związki jednopłciowe – już w 2004 roku w Rio Grande do Sul sformalizowano pierwsze związki par homoseksualnych, a obecnie istnieje ich około tysiąca, we wszystkich stanach Brazylii oprócz Tocantins. W każdym przypadku to do sędziego należała decyzja, czy uznaje prawo par homoseksualnych do zawarcia związku partnerskiego na podobieństwo związków heteroseksualnych. Podobnie jest w przypadku adopcji: w 2005 roku po raz pierwszy sąd w Bagê (znowu Rio Grande do Sul) zgodził się na adopcję dziecka przez parę jednopłciową. Do dziś podjęto kilkanaście takich decyzji w różnych stanach; sądy zdają się preferować związki dwóch kobiet przy zezwalaniu na adopcję.Rewolucyjna zmiana nastąpiła jednak dwa miesiące temu – 5. maja STF (Federalny Sąd Najwyższy) uznał równość hetero- i homoseksualnych w dostępie do uniões estáveis. Po tej decyzji, pary jednopłciowe mają dostęp do ok. 112 praw zarezerwowanych wcześniej dla małżeństw i heteroseksualnych związków partnerskich, takich jak dziedziczenie, zasiłek w przypadku śmierci, uwięzienia (!) partnera lub porzucenia przez niego, prawo do informacji o stanie zdrowia i możliwości odwiedzin w szpitalu czy więzieniu.
Istotnie, sądy poszczególnych stanów stopniowo dopuszczały związki jednopłciowe – już w 2004 roku w Rio Grande do Sul sformalizowano pierwsze związki par homoseksualnych, a obecnie istnieje ich około tysiąca, we wszystkich stanach Brazylii oprócz Tocantins. W każdym przypadku to do sędziego należała decyzja, czy uznaje prawo par homoseksualnych do zawarcia związku partnerskiego na podobieństwo związków heteroseksualnych. Podobnie jest w przypadku adopcji: w 2005 roku po raz pierwszy sąd w Bagê (znowu Rio Grande do Sul) zgodził się na adopcję dziecka przez parę jednopłciową. Do dziś podjęto kilkanaście takich decyzji w różnych stanach; sądy zdają się preferować związki dwóch kobiet przy zezwalaniu na adopcję.Rewolucyjna zmiana nastąpiła jednak dwa miesiące temu – 5. maja STF (Federalny Sąd Najwyższy) uznał równość hetero- i homoseksualnych w dostępie do uniões estáveis. Po tej decyzji, pary jednopłciowe mają dostęp do ok. 112 praw zarezerwowanych wcześniej dla małżeństw i heteroseksualnych związków partnerskich, takich jak dziedziczenie, zasiłek w przypadku śmierci, uwięzienia (!) partnera lub porzucenia przez niego, prawo do informacji o stanie zdrowia i możliwości odwiedzin w szpitalu czy więzieniu.
Czy wobec takiego otwarcia na LGBT Brazylię czeka konserwatywna kontrofensywa? Państwo Souza Moresi odebrali zaświadczenie o zawarciu małżeństwa 28 czerwca – w międzynarodowy dzień Gay Pride. Tego samego dnia, deputowany Eduardo Cunha przedstawił Kongresowi projekt ustawy tworzącej Brazylijski Dzień Hetero Pride . Ma to być trzecia niedziela grudnia – aby wzmocnić rodzinny i świąteczny klimat zbliżającego się Bożego Narodzenia.
Zapowiada się ciekawie… niedługo kolejny post o tym, jak sprawa się rozwija.
Marek Cichy
*união estável – dosł. stały związek, to co u nas jest nazywane związkiem partnerskim; są to relacje nie będące małżeństwami, trwające dłużej niż pięć lat.
Fotografia: António Cruz/Agência Brasil (cc)